De natuur met ups en downs

Deze week scheen de zon volop. Het is de tijd van zaaien en de opkomst van de eerste gewassen. De net gekiemde zaden hebben we beregend uit onze eigen waterbron. Naast mooie verwachte opkomende gewassen hebben we ook te maken met verrassingen van de natuur, welke enige zorgen baren.

De eerste groenten zijn een paar weken terug gezaaid en hebben inmiddels
hun eerste blaadjes gevormd. Links de kapucijners en rechts de meiraap. Naast de peulen van het oude ras Hendriks zullen dit de eerste groenten zijn die boerderij de Breemortel eind mei, begin juni klaar heeft om van te genieten in de keuken en op het  bord.


De aardappelen (Baue Sint Galler en Rote Emma) zitten inmiddels 2 weken in de grond. Deze komen nog niet uit en de vraag is of deze wel uit gaan komen of mogelijk slechts beperkt. Bij het bekijken van een aantal aardappels afgelopen week
hebben we gezien dat deze aangetast worden door de ritnaald. Deze worm geniet nu al van onze pootaardappelen, waardoor deze aangetast worden en niet meer kunnen kiemen. We gaan nu onderzoeken of we de pootaardappelen dit seizoen op een verantwoorde manier voor de ritnaald kunnen beschermen en wat dat betekent voor de toekomst. Ook gaan we in beeld brengen wat de ritnaald voor invloed heeft op de andere gewassen, die we dit jaar willen telen.

Bij de herbouw van onze boerderij willen we graag de oude lindebomen bewaren. Dat betekent, dat we deze goed afschermen voor het bouwverkeer tot 5 meter vanaf de stam, zodat het zwaar bouwverkeer niet over de wortels rijdt. De boerderij wordt 1 meter verder vanaf de lindebomen herbouwd, om te voorkomen, dat we wortels beschadigen bij het graafwerk voor de fundering. Daarnaast is er voor gekozen om 1 lindeboom te verwijderen om de twee ernaast staande bomen voldoende ruimte te geven om een goede kruin te vormen. Zaterdag hebben we deze boom omgezaagd. Hierbij was het verrassend, dat deze oude boom door aantasting van binnenuit hol was. Dit baart wel enige zorg voor de andere lindebomen, die we goed zullen verzorgen en waarbij we hun gezondheidstoestand goed in de gaten zullen houden.


Zo hebben we deze week de natuur mogen ervaren. Het is de uitdaging voor Bijzonder Brabants om deze natuur goed te leren kennen. Met de mogelijkheden van deze natuur willen wij op een verantwoorde manier onvergetelijke groenten gaan telen.

Zorg voor de peulen en de kapucijners

Het mooie weer afgelopen week heeft er voor gezorgd dat de peulen en kapucijners een week na het zaaien al uitkomen. Om in de toekomst te kunnen oogsten hebben we de plantjes deze week beschermd voor de vogels en water gegeven.

Bijzonder Brabants vindt het belangrijk om op een verantwoorde manier groenten te telen met zorg voor de omgeving en de toekomst van onze aarde. Op die manier kunnen de mensen na ons ook nog genieten en leven van alles wat we op aarde hebben. Dit vraagt regelmatig een zorgvuldige afweging.

Deze week hebben we de peulen en kapucijners beschermd voor de vogels.  Vogels vinden de kleine pas gekiemde plantjes heerlijk en ook de straks te oogsten peulen en kapucijners. Met behulp van palen, ijzerdraad en een vogelnet op 2 meter hoogte  hebben we de groenten beschermd. Bij de inkoop van het materiaal hiervoor kijken we nadrukkelijk naar duurzaamheid. Zo hebben we gekozen voor palen van Europees kastanjehout in plaats van goedkopere geïmpregneerde vuren houtenpalen. Alle materialen zijn zo gekozen, dat deze voor meerdere jaren te gebruiken zijn.

De afgelopen week hebben we mooi zonnig weer gehad zonder regen. Het zaad dat aan het kiemen is heeft nog onvoldoende wortels om zelf het water verder te halen. Om die reden hebben we zaterdag de peulen en kapucijners beregend, zodat de kiemende zaden niet uitdrogen. Het water voor de het beregenen komt uit de grond. Voor goed grondwater is het belangrijk om zorgvuldig met de bodem om te gaan, dat geldt zowel voor de bemesting als de gewasbescherming.

Bijzonder moment: de eerste groenten gezaaid

Op 8 april was het zover. Vele maanden van voorbereiding zijn hieraan vooraf gegaan. Dat voelde bijzonder deze week om de eerste groenten te zaaien.

Op 7 mei vorig jaar stopte mijn werk als wethouder bij de Gemeente Deurne. Vanaf  dat moment ben ik gestart met de ideeën en voorbereidingen voor mijn bedrijf Bijzonder Brabants. Het op een verantwoorde manier telen en verkopen van onvergetelijke groenten. Toen had ik niet durven dromen, dat ik nog geen jaar later op die mooie plek bij boerderij de Breemortel kapucijners aan het zaaien zou zijn.

De grond is de afgelopen periode zo goed mogelijk voorbereid om groenten in te telen. Bij een goede bodemgesteldheid kunnen de groenten zich ontwikkelen tot sterke planten, die minder kwetsbaar zijn voor ziekten en die een goed wortelstelsel vormen om zichzelf van water te voorzien. Voor een goed bodemleven is voldoende organische stof in de bodem van belang. Het oude stro, dat op de schelft van de boerderij aanwezig was hebben we in december op het land uitgereden, waarmee we het gemeten organische stofgehalte van 3,1 procent verhogen. De zuurtegraad (pH 4,9) van de grond was te laag en om die te verhogen hebben we in het voorjaar een kalkbemesting uitgevoerd met dolokal. Om de waterdoorlatendheid van de grond te verbeteren is de grond tot 45 cm diep los gemaakt met een diepwoeler. De grond is niet geploegd, zodat het bestaande bodemleven zoveel mogelijk in stand gehouden wordt. De afgelopen week heb ik de grond zaaiklaar gemaakt met de tractor en de triltandcultivator met verkruimelaar.

De grond bij boerderij de Breemortel is als volgt verdeeld.

Het productieveld is verdeeld in een 11 tal percelen van ongeveer 1000 m2 per perceel. Op ieder perceel komen verschillende groenten te staan, waarmee we dit jaar de verkoop starten. Daarnaast is de indeling van de percelen belangrijk, omdat voor een gezonde bodem een goede vruchtwisseling belangrijk is. Op deze manier kunnen we er voor zorgen dat er minstens elf jaar tussen zit, voordat hetzelfde gewas op hetzelfde perceel terugkomt. Alle percelen zijn direct toegangelijk vanaf de aangelegde paden.

Deze week hebben we het volgende gezaaid:
- perceel 2 peulvruchten
    kapucijners (Blauwschokkers 'Solida')
    peulen (Hendriks)
- perceel 11 meirapen
- perceel aardappelen
    Rote Emma (rood vruchtvlees)
    Blaue Sint Galler (zwart/paars vruchtvlees)
Kapucijners, peulen en meirapen hebben we op een deel van het perceel gezaaid en de komende maand zaaien we het perceel in fases vol. Dit doen we om gedurende een langere periode deze groenten vers van het land te kunnen verkopen.

Het gezegde wie zaait zal oogsten is hopelijk letterlijk van toepassing voor boerderij de Breemortel.

Ruim 2900 inheemse haagplanten omzomen groentetuin

Zaterdag 4 april hebben we de laatste haagplanten gezet. De afgelopen 3 weken hebben vele mensen geholpen met het planten. Hiermee hebben we de akkerranden mooi landschappelijk ingepast. Net als vroeger is de haag ook een bescherming voor de groenten.

Hagen komen we steeds minder tegen in het landschap. Vroeger werden in Brabant vele hagen geplant. De hagen werden gebruikt om de eigendomsgrenzen aan te geven en als erfafscheiding om het vee tegen te houden. In die tijd bestonden de hagen voornamelijk uit doorndragende soorten, zoals meidoorn, sleedoorn, hondsroos en braam. Soms werden ook nog wat andere struiken en (knot)bomen in de haag aangeplant. Met de komst van de prikkeldraad en de schaalvergroting zijn de hagen nagenoeg allemaal verdwenen uit het landschap. Vaak worden de termen heggen en hagen door elkaar gebruikt. Een heg wordt strak geknipt een haag gebruiken we voor de breed en hoger uitgroeiende elementen.

Op boerderij de Breemortel hebben we de hagen om meerdere redenen geplant. Om de groente velden heen is een gemengde haag geplant. Deze haag is ook de terreinafscheiding. De heerlijke groenten die we gaan telen moeten we ook beschermen voor de konijnen. Om die reden hebben we in de haag dassengaas geplaatst, welke 25 centimeter verticaal in de grond zit en daarna is de gaas 25 centimeter horizontaal naar buiten gelegd. Aan beide zijden van de haag hebben we een grote diversiteit aan inheemse haagplanten gepoot. Deze mooie bonte haag is in de toekomst natuurlijk een lust voor het oog vanuit de groentetuin. Daarnaast kunnen vogels en insecten volop vertier vinden in de haag. Hieronder de mooie variatie aan planten in onze gemengde haag.

Er is een mooie meidoornhaag geplant als afscheiding tussen de proeftuin en de productievelden. De afscheiding om de boerderij wordt een mooi geknipte ligusterheg, zoals die vroeger veel voorkwamen als afscheiding van de siertuin bij de boerderij.

De aanleg van het landschap/decor om de boerderij is afgerond. Bij goed weer worden de komende week de eerste groenten gezaaid en gepoot.