Interview Henk Kerkers in vakblad Groente & Fruit

Met mijn bedrijf Bijzonder Brabants ben ik op diverse social media actief. Waar het aanvankelijk alleen de weblog was is er nu:

- website www.bijzonderbrabants.nl 

- twitter https://twitter.com/BijzBrabants

- facebook https://www.facebook.com/BijzonderBrabants/
Af en toe maak ik een blog, waar een onderwerp uitgebreider wordt opgenomen. Deze keer het artikel, dat Ank van Lier heeft geschreven met foto's van Bert Jansen. Een mooi totaal beeld over de ontwikkeling Bijzonder Brabants.

De kerkuil is weer welkom

In de oude boerderij op de Breemortel heeft jaren een kerkuil in de schuur gewoond en jongen groot gebracht. Vorig jaar voor de sloop van de boerderij hebben we een uilenkast opgehangen in de buurt. En nu is onze nieuwe 'oude' boerderij wederom voorzien van een uilengat in gevel van de schuur en de uilenkast is opgehangen. Hopelijk vindt de kerkuil dit weer een mooie broedplaats. 

Toen we in 2014 de boerderij aan de Breemortelweg kochten wisten we nog niet veel over de kerkuil. Al snel werden we door onze buurman en de vogelwerkgroep de Kulert er op geattendeerd, dat er al jaren een kerkuil in de boerderij broedde. Vogelwerk-groep de Kulert houdt zich al meer dan 25 jaar bezig met allerlei activiteiten rond uilen. In samenwerking met het Brabants Landschap houden ze tel gegevens bij en stellen ze uilenkasten beschikbaar.
Zo weten we dat de kerkuil in 2013 op deze plek 5 eieren heeft gelegd, waarvan er vijf uitgekomen zijn en uiteindelijk 4 jonge kerkuilen zijn uitgevlogen.

De kerkuil is een beschermde vogel. In 1979 werd het aantal broedparen in Nederland op ongeveer 100 geschat. Dankzij de inspanningen van de vele vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers in het buitengebied, is de broedpopulatie weer toegenomen tot ongeveer 3000 broedparen nu. De kerkuil zien we niet veel, omdat deze ruim na zonsondergang tevoorschijn komt. In verband met zijn nachtelijke leefwijze is de kerkuil sterk afhankelijk van zijn zintuigen. Opvallend zijn de ronde kop met de grote, donkere ogen, die onbeweeglijk in de oogkas zitten.

De uil moet de kop draaien als hij in een andere richting wil kijken. Het ideale leefgebied van de kerkuil is een half open cultuurlandschap met allerlei kleinschalige elementen. De kerkuil is een specifieke jager van het open veld en komt het meest voor waar gras- en bouwland worden begrensd door kruidenrijke akkerranden, houtwallen, heggen of bosjes. Het menu van de kerkuil  bestaat grotendeels uit muizen.

Met de broedplaats van de kerkuil werd voor ons de boerderij de Breemortel nog bijzonderder. In samenwerking met de vogelwerkgroep zetten we ons dan ook in om voor de toekomst te zorgen voor een goede broedplaats voor de kerkuil. Voor de sloop hebben we het oude uilengat goed vastgelegd en hebben we de kerkuil een tijdelijke broedgelegenheid gegeven in de nabij gelegen kastanjeboom. 

Nu zijn we zover met de bouw, dat we de nieuwe broedplaats voor de kerkuil weer gereed hebben. De herbouwde boerderij heeft een mooi uilengat gekregen en de uilenkast is opgehangen in de schuur. De kerkuil is voor ons een welkome gast, die in de groentetuin de muizen kan vangen. En nu maar hopen, dat de kerkuil in 2016 terug komt en weer een aantal jongen groot brengt.

Onze eigen (Heilige) boontjes doppen

Met het mooie nazomer weer zijn de eerste Heilige Boontjes mooi gedroogd. Dat betekent, dat we onze eigen boontjes mogen doppen. Dat is nu letterlijk en figuurlijk van toepassing. Hoe gaat dat zoal.

Letterlijk onze boontjes doppen
Het Heilig Boontje is een vergeten groente, die op boerderij de Breemortel groeit. De afgelopen week
hebben we de eerste droge boontjes geplukt en gedopt. En inderdaad op de navel van het boontje staat een mooi engeltje. De boontjes waren vanaf half juli tot begin september heerlijk als sperzieboon met een sterke bonensmaak. Nu is de schil gedroogd en mogen we de boontjes doppen. De gedroogde schil wordt niet gegeten. Het boontje is voor vele gerechten te gebruiken, zoals in de soep, bij de salade of als bonengerecht.

Figuurlijk onze boontjes doppen
In 2014 is het bedrijf Bijzonder Brabants gestart en op 1 december 2014 is boerderij de Breemortel gekocht. Vanaf dat moment was het niet alleen plannen maken, maar ook uitvoeren. Sinds die tijd is er veel gebeurd. Hoe gaat het met het doppen van onze eigen boontjes?

Boerderij
De oude boerderij is gesloopt en op 1 april zijn we gestart met bouwen van een nieuwe 'oude'
boerderij. Als inspiratie hiervoor hebben we  het schilderij gebruikt, waarop de boerderij staat, zoals die in 1880 op de Breemortel gebouwd was. Het bouwen van een eigen huis vraagt meer tijd dan ik verwacht had, maar het is wel heel boeiend. De bouw verloopt volgens planning en in het voorjaar hopen wij op de Breemortel te gaan wonen.

Bijzondere groenten telen
In april zijn de eerste groenten gezaaid. In de voorbereiding en bij de start heeft HAS Kennistransfer met drie studenten geweldig mee geholpen. Hierdoor zijn we erin geslaagd om het hele perceel van 1,5 hectare dit jaar in gebruik te nemen. De 1,5 hectare is verdeeld in een proeftuin en een productietuin. De productietuin is verdeeld in 11 percelen van ongeveer 1000 m2. De komende jaren

hebben we nog flink te werken aan de bodem om deze een optimale voedingsbodem te laten zijn voor de groenten. Zo mag het organische stof gehalte en de Ph nog omhoog. Ook zullen we bij de gewassenkeuze rekening houden met de aanwezige aaltjes in de grond, die niet bevorderlijk zijn voor de groenteteelt. Zo hebben we dit jaar ongeveer 3000 m2 afrikaantjes gezaaid om bepaalde aaltjes te verminderen. Daarnaast hebben we dit jaar ervaren, dat we de gewassen nog beter moeten beschermen tegen de vogels. Vogelverschrikkers e.d. werken maar een paar dagen. Sommige gewassen groeien zo goed, dat we achteraf er minder hadden mogen zaaien of poten. Dat geldt zeker voor de koolrabi en de courgettes.

De afzet van de groenten
In het voorjaar was de tijd nodig voor het maken van alle teeltplannen en de grondvoorbereiding. Hierdoor is laat gestart met de verkoop van de producten. De restaurants zijn enthousiast over onze groenten.
Bij de boerderij hebben we geen winkel. Wel zijn onze groenten te koop bij 't Streeckhuys in Deurne, dat een nieuwe winkel is, die eerlijk lokaal geproduceerde producten verkoopt.
Vele chefkoks hebben onze groentetuin inmiddels bezocht, die het 'walhalla' is voor de chefkok. Van onze groenten kan op dit moment genoten worden bij een tiental restaurants tussen Venlo en Eindhoven.
Daarnaast wordt samengewerkt met een groothandel, die een groot aantal restaurants bevoorraad in zuidoost Brabant. De afzet via dit afzetkanaal is nog beperkt. Onze verantwoord geteelde producten hebben een ander prijskaartje dan de normaal geteelde massaproducten.
Op dit moment is de verkoop via internet in voorbereiding. Daarmee willen we mensen, die zelf met bijzondere groenten willen koken de mogelijkheid bieden om onze groenten te kopen. De verkoop zal via internet gaan en de producten kunnen opgehaald worden op een aantal afhaalpunten.

Dit is een korte impressie van hoe wij onze eigen boontjes doppen. Het is leuk, iedere dag leer ik nieuwe dingen. De eerste stappen zijn gezet en ik heb vertrouwen in de toekomst.

Waar komt ons eten vandaan?

Gelukkig zijn steeds meer mensen bewust bezig met eten. Mensen willen weten waar iets vandaan komt en of het op een verantwoorde manier geteeld is. Bijzonder Brabants wil daar graag zijn steentje aan bijdragen. Met trots kan ik melden, dat wij op 24 augustus ons GlobalG.A.P. certificaat hebben ontvangen. En op zondag middag 13 september staan we op de Markt Groen Deurne met onze bijzondere groenten.

Op ons bedrijf is het verantwoord telen van onze groenten van groot belang. Dat betekent, dat wij heel zorgvuldig omgaan met de bodem, het grondwater en de lucht. In die goed verzorgde omgeving telen wij onze groenten. We kiezen rassen die weinig gevoelig zijn voor ziektes. Onze groenten worden zorgvuldig geoogst en met zorg naar de restaurants en groentewinkels gebracht. Dit verhaal vertel ik zelf bij alle afnemers en zij komen kijken op boerderij de Breemortel, om dat ook zelf te zien. Mijn afnemers vinden het belangrijk, dat wij onze verantwoorde teelt kunnen garanderen.

Om die reden zijn we in de zomer gestart om onze producten te laten certificeren met het GlobalG.A.P. certificaat. GLOBALG.A.P. is de wereldwijd toegepaste productiestandaard voor de primaire producent. Na de nodige voorbereidingen en een uitgebreide audit op de boerderij hebben we op 24 augustus ons GlobalG.A.P. certificaat ontvangen. Ons eerlijk vertelde verhaal met onze verantwoorde teelt in de open lucht wordt met dit certificaat bevestigd. Een bevestiging van een voedselveilige en maatschappelijk verantwoorde productiewijze.
Voor Bijzonder Brabants biedt dit nieuwe afzetkansen omdat sommige afnemers, zoals culinaire groothandelaren dit certificaat eisen.

Inmiddels hebben we in juli en augustus een open tuindag georganiseerd om mensen te laten zien hoe we onze groenten telen op boerderij de Breemortel. Op zondag 13 september a.s. staan we van 13:00 tot 17:00 uur op de Markt Groen Deurne, die plaats vindt in de Ossenbeemd aan het Haageind 31 in Deurne. Graag laten we daar mensen kennis maken met onze groenten, waar deze ook geproefd en gekocht kunnen worden. Bv. een zwart frietje proeven van de Blauwe Sint Galler aardappel of augurken vers van het land met een heerlijke dressing.  Daarnaast verkopen we onze eerste streekproducten van de boerderij, welke we volgens oude traditie ingemaakt hebben.
Op deze middag staan er natuurlijk veel meer kramen in de Ossenbeemd, welke allemaal iets hebben met onze natuur, duurzaamheid en toekomst. Daarnaast kunnen de tuinen van de Ossenbeemd bezichtigd worden. Een onderdeel daarvan is de 'onvergetelijke groentetuin', waar ik als vrijwilliger al jaren bij betrokken ben. Het idee voor Bijzonder Brabants is daar mede ook geboren.

Met ons GlobalG.A.P. certificaat en deelname aan de Markt Groen Deurne willen wij de mensen graag laten zien, wat ze eten, waar het vandaan komt en hoe het geteeld wordt.

De blog verschijnt niet meer wekelijks nu Bijzonder Brabants ook een facebook pagina heeft, waarop regelmatig berichten en foto's geplaatst worden. Wil je ons volgen op facebook like dan Bijzonder Brabants via deze link Facebook Bijzonder Brabants

De groenten hebben geen vakantie

Het is vakantietijd met zomerse temperaturen en de afgelopen dag lekker regen. Onze groenten groeien schitterend op het land, wat op 23 augustus te zien is tijdens de open tuindag. Jammer genoeg lukt het niet om alles te verkopen. Vele mensen zijn met vakantie en diverse restaurants hebben een vakantie sluiting. Wat nu met onze bijzondere groenten?

Bijna 200 kilo courgettes in allerlei kleuren en vormen, ruim 50 kilo augurken en 20 kg bonen (Purple Queen) hebben we de afgelopen week geoogst. Dat is veel meer dan we deze week hebben verkocht. Aan de ene kant gaat het goed omdat we we de teelt op een verantwoorde manier onder controle hebben. Aan de andere kant jammer, omdat we deze producten nog niet allemaal vers kunnen verkopen. Hierbij komt ook, dat in deze zomerperiode een aantal restaurants enkele weken sluiten. Restaurants in het hogere segment, waar de gasten voor een belangrijk deel uit het zakelijk segment komen.

Onze groenten vinden op verschillende manieren de weg naar de consument:

• restaurants in eens straal van 25 kilomete met een chefkok, die graag hun gasten verrast met bijzondere groenten;
• Freshweb en het Verskantoor
• 't Streeckhuijs, dat producten verkoopt direct van de boerderij en met een duidelijke herkomst.

Het jaar 2015 is voor Bijzonder Brabants een jaar om veel uit te proberen. Welke bijzondere groenten groeien in de open lucht op de Breemortel en via welke afzetkanalen kunnen we onze groenten verkopen. Daarnaast is het belangrijk om het verhaal van Bijzonder Brabants bekend te maken. De social media (Twitter, Facebook, LinkedIn, Weblog) en de website www.bijzonderbrabants.nl  zijn hierbij ondersteunend. Op zondag 23 augustus houden we onze 2e open tuindag van 1200 tot 1600 uur.

Ons overschot aan bijzondere groenten weggooien is het laatste wat we willen. Wij willen geen voedselverspilling. Het streven is om al onze groenten voor een eerlijke prijs te verkopen. De geoogste producten, waarvoor we geen afzet hebben gaan op dit moment naar de voedselbank. Op die manier komen verse groenten bij mensen terecht, die deze groenten zelf niet kunnen/zullen kopen.

Courgette met ui

De courgettes en de augurken zijn we deze week gaan inmaken. Voor de augurken heb ik een oud recept gekregen van mijn moeder. De augurken worden in kleine blokjes gesneden, waaraan gesneden uien worden toegevoegd met speciale kruiden en zoetzuur.
Voor het inmaken van de courgettes heb ik vorige week de nodige inspiratie opgedaan bij 'Betsie's Hof' in Asten Heusden, waar Betsie de oude traditie van het inmaken voortzet en daar graag over verteld.
Deze week hebben we ruim 300 potjes met augurken en courgettes gemaakt. Op zondag 13 september op de Markt Groen Deurne in de Ossenbeemd zullen deze te koop zijn en natuurlijk ook in 't Streeckhuijs. De eerste streekproducten van boerderij de Breemortel zijn geboren.
De komende tijd gaan we verder nadenken over hoe we onze groenten op een verantwoorde manier kunnen conserveren.

Eén van mijn werkzaamheden is het zoeken naar passende afzetkanalen.
Het bijzondere van onze groenten is, dat daar geen reguliere marktplaats voor is waar vraag en aanbod bij elkaar gebracht wordt. Het is pionieren om afnemers te vinden, die graag met bijzondere verantwoord geteelde groenten aan de slag willen.
Vorige week heb ik Ron Mulders oud directeur van Veiling ZON op bezoek gehad op boerderij de Breemortel. Hij is Pommeron gestart, een online versmarkt met een mooi en verrassend assortiment van verse groente en heerlijk fruit. Onze eerste producten staan inmiddels op www.pommeron.com .
Voor de consument verken ik op dit moment de mogelijkheden om binnen een straal van 25 km de afzet te verbreden. Mensen uit Eindhoven of Venlo komen niet allemaal naar 't Streeckhuijs in Deurne om een Sikkim, Blauwe Sint Galler aardappel of Heilig Boontje te kopen.

Mocht je als lezer van mijn blog ideeën of suggesties hebben, dan zijn die van harte welkom via mail info@bijzonderbrabants.nl of telefoon 06-46115613.

'Wie zaait zal oogsten'

'Wie zaait zal oogsten' is een oud gezegde, wat zeker van toepassing is voor Bijzonder Brabants. Voor de groei van de groenten is het gezegde letterlijk van toepassing. Voor de afzet van de groenten is het gezegde ook zeker van toepassing. Dat betekent investeren in een relatie met de afnemers als basis voor de afzet van de bijzondere groenten.

'Wie zaait zal oogsten' 
Er zijn ruim 60 verschillende gewassen gezaaid/gepoot. Niet alle gewassen, die we gezaaid hebben
gaan we oogsten. Zo is het bij de heilige boontjes pas bij de derde keer zaaien gelukt om deze goed te laten groeien. Om dat mogelijk te maken hebben we de zaden en kleine plantjes beschermd met een climadoek tegen de bonenluis en de vogels.
In de proeftuin is de oude sla soort Brave Hendrik niet uitgekomen. Waarschijnlijk is het zaad niet gekiemd. Nieuwe poging volgt, waarbij het zaad eerst een week in de diepvries wordt gelegd om een extra 'koude stoot' te krijgen. Hopelijk kiemt het zaad daarna wel, zodat we volgend jaar de eerste Brave Hendrik hebben. Deze plant is namelijk winterhard.
Gelukkig is het gros wat we gezaaid hebben wel goed opgekomen en de eerste gewassen worden al geoogst. Onderstaand een foto impressie.

Augurk - Kleine Groene Scherpe

Hendriks peul - ongekookt al een snack

Courgettes assortiment

Spek - kersen van heel oude boom

Bonen -Purple Queen 

Koolrabi - Weense Blauwe

De afzet van de bijzondere groenten. 

't Streeckhuys Haageind Deurne

Hier is zeker het gezegde 'Wie zaait zal oogsten' van toepassing. Bij boerderij de Breemortel vindt geen huisverkoop plaats. De groenten zijn te koop bij 't Streeckhuys in Deurne. Deze winkel is op 3 mei geopend en levert seizoensproducten, streekproducten en producten direct van de boerderij. De eerste ervaringen is, dat de mensen de groenten eerst moeten kennen, voor dat ze deze kopen. Zo loopt de bijzondere groene kapucijner niet. De kapucijner oogt van buiten minder, maar het gaat om de erwt die in de schil zit. Daarnaast zijn er veel mensen die de kapucijner als groente niet kennen. Na een eerste kennismaking wordt de Hendriks peul wel goed verkocht. Deze heeft een bijzondere smaak en oogt ook mooi.

Chefkok Ivo Verhees van Het Woold

De start van de verkoop van groenten aan restaurants in de regio (binnen een straal van 25 km) loopt naar tevredenheid. Hierbij probeer ik steeds contact te leggen met chefkoks van restaurants, die bij Bijzonder Brabants passen. Dat wil zeggen, dat de chefkok bewust bezig is met groenten en daarbij hecht aan de herkomst en de manier waarop de groenten geteeld zijn. Onze bijzondere groenten onderscheiden zich in smaak en/of kleur. Inmiddels hebben al diverse koks de unieke groentetuin met meer dan 60 groenten bezocht. Op die manier zijn de restaurants in staat om hun gasten een stukje beleving mee te geven met de groenten, die geserveerd worden. Het aantal restaurants hopen we de komende maanden nog uit te breiden.

De weblog heeft inmiddels een andere frequentie gekregen. Op Facebook ben ik sinds kort ook actief, waar actualiteiten en mooie foto's met regelmaat geplaatst worden.

Bijzonder Brabants groeit. Zondag 12 juli onvergetelijke groenten beleven

Bijna alles is gezaaid en er wordt al geoogst bij Bijzonder Brabants. In de groentetuin van boerderij de Breemortel groeien meer dan 60 bijzondere gewassen. Het straatnaambord 'Peelrandbreukpad'is onthuld en de oude boerderij wordt herbouwd. Bijzonder Brabants groeit.

Het is onmogelijk om in mijn blog alles te vertellen wat er op dit moment gebeurd. Vanaf 1 december 2014 zijn we aan de slag gegaan op boerderij de Breemortel. Ruim een half jaar later zijn de eerste onvergetelijke groenten geoogst. De eerste chefkoks zijn aan de slag gegaan met de groenten en in 't Streeckhuys in Deurne kunnen de groenten gekocht worden. Veel enthousiaste reacties hebben we ontvangen en mensen willen graag zien hoe deze verse groenten groeien in de Brabantse open lucht. Voor geïnteresseerden  is het mogelijk om op zondag 12 juli tussen 11:00 en 15:00 uur een kijkje te komen nemen in onze onvergetelijke groentetuin en om iets te proeven. Daarnaast kunnen ook onvergetelijke groenten gekocht worden, zoals de Hendriks Peul, de Platte Witte Meiraap en de Weense Blauwe Koolrabi.

Dwars door de groentetuin van boerderij de Breemortel loopt de Peelrandbreuk. Dat is een
geologische breuklijn, die loopt van Uden naar Roermond.  Deze breuklijn laat nagenoeg geen water door, waardoor links en rechts van de breuklijn een groot verschil is in de grondwaterstand. Op dit moment is de grondwaterstand op het lage deel (de slenk) ruim 3 meter lager, dan op het hoge deel (de Horst). Op deze breuklijn is een pad aangelegd. Vreemd is het om na regen te ervaren, dat de grond op het hoge deel veel natter is dan op het lage deel. Met behulp van een geoloog is in februari de breuklijn exact gelokaliseerd.  Tijdens het bezoek van het college van B&W van Deurne hebben burgemeester Hilko Mak en wethouder Nicole Lemlijn de naam van dit pad onthuld, het Peelrandbreulpad. Op 12 juli kan over de Peelrandbreuk gelopen worden.

De groentetuin is iedere dag weer een bijzondere beleving, door dat de natuur hier dagelijks voor verandering zorgt. Samen met de HAS studenten, twee vakantiekrachten, Marianne en Dirk hebben we het voor elkaar gekregen om de tuin in te richten, de grond te bewerken, te zaaien en zijn we nu
aan het oogsten. Niet alles gaat zoals wij dat verwachten. Maar de Heilige Boontjes staan er na de derde keer zaaien voor het eerst wel prima op. Ook hebben we quinoa gezaaid, wat naar onze beleving niet uit kwam. Het hele perceel stond volgens ons vol  met het onkruid melganzevoet, maar nu blijkt quinoa familie te zijn van de melganzevoZet en hebben we wel quinoa. Bij alle gewassen zijn infoborden geplaatst met informatie over het gewas, de teeltwijze en de bereiding.

Naast de in aanbouw zijnde oude langgevelboerderij is een hoogstamboomgaard aangelegd. Hierin zijn twee oude fruitbomen blijven staan, Van de kersenboom hebben we inmiddels heerlijke spekkersen gegeten. In maart zijn een aantal nieuwe hoogstamfruitbomen geplant, zoals de Mierlose kers en de Brabantse Bellefleur. Onder de bomen hebben we een grasmengsel gezaaid, wat prima is gegroeid. Sinds kort hebben we twee jonge koeien, die van het gras genieten en van de schaduw van de bomen. Rond de boerderij proberen we het landschap in te richten, zoals dat vroeger rond een Brabantse boerderij was. De oude lindebomen worden gespaard en er is een bonte Brabantse heg met diverse planten om het perceel geplant.

In de blog slechts enkele belevingen op boerderij de Breemortel, maar iedere dag is er weer iets nieuws te beleven. Graag delen we deze beleving met geïnteresseerden op zondag 12 juli a.s.