Ruim 2900 inheemse haagplanten omzomen groentetuin

Zaterdag 4 april hebben we de laatste haagplanten gezet. De afgelopen 3 weken hebben vele mensen geholpen met het planten. Hiermee hebben we de akkerranden mooi landschappelijk ingepast. Net als vroeger is de haag ook een bescherming voor de groenten.

Hagen komen we steeds minder tegen in het landschap. Vroeger werden in Brabant vele hagen geplant. De hagen werden gebruikt om de eigendomsgrenzen aan te geven en als erfafscheiding om het vee tegen te houden. In die tijd bestonden de hagen voornamelijk uit doorndragende soorten, zoals meidoorn, sleedoorn, hondsroos en braam. Soms werden ook nog wat andere struiken en (knot)bomen in de haag aangeplant. Met de komst van de prikkeldraad en de schaalvergroting zijn de hagen nagenoeg allemaal verdwenen uit het landschap. Vaak worden de termen heggen en hagen door elkaar gebruikt. Een heg wordt strak geknipt een haag gebruiken we voor de breed en hoger uitgroeiende elementen.

Op boerderij de Breemortel hebben we de hagen om meerdere redenen geplant. Om de groente velden heen is een gemengde haag geplant. Deze haag is ook de terreinafscheiding. De heerlijke groenten die we gaan telen moeten we ook beschermen voor de konijnen. Om die reden hebben we in de haag dassengaas geplaatst, welke 25 centimeter verticaal in de grond zit en daarna is de gaas 25 centimeter horizontaal naar buiten gelegd. Aan beide zijden van de haag hebben we een grote diversiteit aan inheemse haagplanten gepoot. Deze mooie bonte haag is in de toekomst natuurlijk een lust voor het oog vanuit de groentetuin. Daarnaast kunnen vogels en insecten volop vertier vinden in de haag. Hieronder de mooie variatie aan planten in onze gemengde haag.

Er is een mooie meidoornhaag geplant als afscheiding tussen de proeftuin en de productievelden. De afscheiding om de boerderij wordt een mooi geknipte ligusterheg, zoals die vroeger veel voorkwamen als afscheiding van de siertuin bij de boerderij.

De aanleg van het landschap/decor om de boerderij is afgerond. Bij goed weer worden de komende week de eerste groenten gezaaid en gepoot.

Klaar voor herbouw boerderij de Breemortel anno 1880

Vanaf 1 december 2014 zijn we de gelukkige eigenaar van Breemortelweg 21. In vier maanden hebben we plannen gemaakt voor de herbouw van de boerderij en is de oude boerderij gesloopt. De herbouw kan starten.

Schilderij van boerderij De Breemortel zoals in 1880 gebouwd

1 december 2014 aankoop boerderij De Breemortel

12 december 2014 de eerste schets voor herbouw

30 december 2014 sloop slaapkamers

11 februari 2015 Verwijderen asbest golfplaten aanbouw

19 februari 2015 Tuile du Nord dakpannen van het dak halen

27 februari 2015 De houten kap constructie verwijderen

23 maart 2015 Maria beeldje uit gevel halen voor hergebruik

24 maart 2015 Ruim 7000 oude stenen afbikken voor hergebruik

26 maart 2015 Alles gesloopt. Klaar voor herbouw.

De peelrandbreuk ontdekken en inpassen in het landschap

Het vermoeden dat de peelrandbreuk door de akker van Bijzonder Brabants zou lopen is bevestigd. Zondag heb ik samen met geoloog Joop Mentink diverse boringen verricht om de exacte locatie van de peelrandbreuk te bepalen. In het landschapsplan zal de peelrandbreuk zichtbaar gemaakt worden onder andere met het Peelrandbreukpad.

Bij boerderij de Breemortel gaat Bijzonder Brabants op een verantwoorde manier bijzondere groenten telen.  Naast de bijzondere groenten willen we iedereen ook dat Brabantse gevoel meegeven. Dat doen we met de langgevelboerderij, die herbouwd wordt in de stijl van de boerderij, zoals die in 1880 op die plek is gebouwd. Ook het landschap wordt in Brabantse stijl aangelegd.

Het landschapsplan is met hulp van Karel Voets van het Brabants Landschap tot stand gekomen en nu zijn we druk met het planten. Rechts van de boerderij komt een authentieke hoogstam boomgaard. Hierin staat al een oude kersen en appelboom. Zeven bomen zijn inmiddels geplant. Als appel komt daar onder andere de sterappel en de Brabantse Bellefleur en als kers natuurlijk de Mierlose kers.
Achter op het perceel gelegen aan de Rapenweg zijn drie hoogstam perenbomen geplant, de jut, de Beurré Hardy en de Clapp's Favourite. Het gehele perceel wordt omzoomd met een mooie bonte Brabantse haag met daarin (haag)beuk, veldesdoorn, meidoorn, liguster, kardinaalsmuts, gele kornoelje en lijsterbes. Tussen deze haag en in de grond is dassengaas geplaatst, om de groenten te beschermen voor de konijnen. Voor de aanleg van de beplanting wordt een subsidie verstrekt door de provincie Noord Brabant, die hiermee stimuleert, dat je een deel van je grond gebruikt voor mooie landschapselementen.
Bij het maken van het plan heb ik al rekening gehouden met de mogelijkheid dat de peelrandbreuk door de akker zou lopen.

Op zondag 14 maart heb ik samen met geoloog Joop Mentink boringen verricht om de peelrandbreuk
exact in kaart te brengen. Op onderstaande foto's is mooi te zien hoe de grondlagen wijzigen over een afstand van 20 meter. De  boringen zijn verricht met een grondboor tot 1 meter diep.
De breuklijn ligt twee meter ten noorden van de prachtige zomereik, die aan de slootkant staat. Op deze plek wordt de Brabantse haag onderbroken om de breuklijn te markeren. Tevens wil ik exact op de Peelrandbreuk een pad aanleggen, dat de toepaslijke naam Peelrandbreukpad krijgt. Ook is het idee om de verschillen in grondwaterpeil zichtbaar te gaan maken aan beide zijden van de breuk. Een plan hiervoor wil ik de komende maanden uitwerken en hopelijk krijg ik andere partijen enthousiast om daaraan mee te doen, Hopelijk kunnen we de mensen de peelrandbreuk in de toekomst laten beleven bij boerderij de Breemortel.

Met HAS Kennistransfer van onderzoek naar realisatie

Voor de start van Bijzonder Brabants heb ik vorig jaar twee opdrachten verstrekt aan HAS Kennistranfer om mij te helpen bij de start van het bedrijf. Het eerste onderzoek is afgerond en de vervolgopdracht is gestart.

In de periode van november 2014 tot en met januari 2015 hebben Luite Snijder en Domingo Loth van HAS Kennistransfer onderzocht binnen welke afzetkanalen en met welk productassortiment Bijzonder Brabants het beste de markt kan betreden. Afgelopen vrijdag hebben we de eindpresentatie gehad en heb ik de uitgebreide rapportage ontvangen. Voor de afzet gaat de focus op restaurants in het hogere segment en voor de gewassen richten we ons op authentieke groenten, die zijn oorsprong hebben in Brabant. Bij dit alles is het essentieel, dat ik het verhaal (historie en teelt) breng. Men wil tegenwoordig weten waar de groente vandaan komen en hoe ze geteeld worden.
De uitkomsten van het onderzoek worden direct gebruikt voor de vervolgopdracht 'De ontwikkeling van een teeltplan voor een nieuw groenten concept'. Vanaf begin februari tot juli 2015 komen 3 vierde jaars HAS studenten helpen om de teelt en alle daarbij behorende aspecten in de praktijk mee op te starten. Vanuit de HAS wordt het project begeleid door docent Peter van Schie. Vrijdagmiddag hebben de studenten het plan van aanpak gepresenteerd.

Op dinsdag heb ik met de drie studenten een bezoek gebracht aan  't Hof Welgelegen in Middelburg. Daar zijn we ontvangen door Ard van de Kreeke, die ons veel heeft verteld over de ontwikkeling van zijn bedrijf de afgelopen 5 jaar. Een zeer leerzame ochtend voor ons en het is een bedrijf, wat  veel overeenkomsten heeft met de plannen van Bijzonder Brabants. Ook hebben we een beeld gekregen van welke machines gewenst zijn. Een belangrijk advies van Ard was om ons te richten op de consument en daarbij de gehele keten van teelt tot afzet zelf te organiseren.

De afgelopen weken zijn we druk aan de slag gegaan om de teelt voor dit jaar voor te bereiden. Het bodemonderzoek is bestudeerd.  De pH (zuurtegraad) van de grond moet omhoog van 4,9 naar minimaal 5,5. Aangezien het magnesiumgehalte in de bodem ook laag is hebben we een kalksoort gekozen waar ook MgO in zit. Op donderdag 5 maart is de kalk (Dolokal supra) gestrooid en ondergewerkt met de cultivator.

De komende week wordt het teeltplan voor de productie en de proeftuin opgesteld en zullen we het zaai en pootgoed gaan inkopen. Tevens zullen we bekijken welke eenvoudige machines we gaan kopen en welk mechanisatie werk we uitbesteden.

Snuwklökskes op den Breemortel ....

'Snuwklökskes op den Breemortel' dat is een lied, waarin gezongen wordt over de sneeuwklokjes op de Breemortel. De schrijver van het lied kennen we nog niet. De sneeuwklokjes wel. En die sneeuwklokjes staan al vele jaren rondom de boerderij aan de Breemortelweg, waar Bijzonder Brabants komt. Dat zal wel wat gaan veranderen.

Als mensen ons vragen, waar wij onze boerderij beginnen, dan hoeven we maar 1 ding te vertellen. Het is de boerderij aan de Breemortelweg, waaromheen het in de winter krioelt van de sneeuwklokjes. Al deze sneeuwklokjes hebben we te danken aan Jan van der Burgt, die tot enkele jaren gelden op deze plek heeft gewoond. Duizenden, tienduizenden of misschien wel honderdduizend knolletjes zijn om de boerderij gepoot.

Met onze plannen om de boerderij terug te gaan bouwen in de stijl van de oorspronkelijke boerderij uit 1880 zullen vele sneeuwklokjes verdwijnen. Maar gelukkig zijn er vele tuinliefhebbers in Deurne en omgeving die gevraagd hebben of ze wat van die mooie sneeuwklokjes mochten hebben. En dat mocht, want dan kan op een andere plek van de sneeuwklokjes genoten worden. Zo zullen ze straks te bewonderen zijn in de pluktuin in Vlierden, de Ossenbeemd in Deurne en bij vele leden van Groei en Bloei, die op zaterdag 7 februari vele knolletjes hebben uitgedaan.

Niet alle sneeuwklokjes zullen verdwijnen. Zo zullen we alles in het werk stellen om een viertal linden van meer dan 100 jaar oud te behouden. De sneeuwklokjes daaronder kunnen mooi blijven staan.
Sinds deze week weet ik iets bijzonders over de bloemen van de sneeuwklokjes. De bloem lijkt wit doch is feitelijk kleurloos. Een fijngeknepen bloemblad blijkt glashelder te zijn, doordat de luchtbelletjes tussen de bladcellen dan weggeperst zijn. Het is deze lucht die het invallende licht in alle richtingen weerkaatst, waardoor de mens het als wit waarneemt.

Van de vorige eigenaar hebben we een lied gekregen, dat over de sneeuwklokjes op de Breemortel gaat. Een mooi lied, waarvan we jammer genoeg de tekstschrijver niet kennen, die ongetwijfeld iets had met de Zeilberg gezien het dialect. Als iemand de tekstschrijver kent, dan horen we dat graag.
Onderstaand het lied.

Snuwklökskes op den Breemortel...
Melodie: De sneeuwwals....

REFREIN
Ik vein snuwklökskes altijd zo mooi
In het wit mi gruun, nooit in blauw of rooi
Ze zijn de lente, goan daorin veurop
Als ut buiten nog vriest dan ziede al hunne kop

COUPLETTEN
Ellek jaor dan denk ik vruug
Goh ik ben de winter muug
Heur ik vuggelke dè fluit
Dan heb ikkum er nie mir uit
Kiek oft gras al gruner wordt
En of dè de naacht opkort
Mer zie ik  snuwklökskes stao
Jao dan vuul ik de lente jao......

Kiek 'ne krokus in het gras
En aaw weefke zonder das
En de kiep kakelt weer rond
Ginne vorst mir in zun kont
't Zunneke schijnt ok wir echt
Snuw die smelt mer ut gi slecht
Ik kiek alles uit de grond
En mun hartje zeengt, open mond .....

Dan kuir ik de Zeilberg rond
Kiek waor dè ge vurrig jaor stond
Alling wei mi klökskes, ja krek
Op den Breemortel, ik wor gek
De weind zeucht dur di gewas
En ge heurt van aander ras
De snuwklökskes bluie wir
Mer ze luie nie of nie mir.....

Land (bouw) op boerderij de Breemortel

De dagen worden langer en het was mooi droog weer deze week. Prima omstandigheden om te slopen en op het land te werken. Daarnaast de eerste kennismaking met drie vierdejaarsstudenten van de HAS met hun docent.

De vergunning aanvraag voor de bouw van een nieuwe authentieke Brabantse langgevelboerderij in de stijl van 1880 loopt. De eerste gesprekken met architect, aannemer, E (lectriciteit) installateur en W (verwarming) installateur zijn achter de rug. Allemaal lokale ondernemers, die zelf hun vak verstaan en die met ons meedenken om boerderij de Breemortel naar onze wensen te maken. Daarnaast bereiden we de sloop voor van de oude boerderij. Deze week zijn de asbest golfplaten van de aanbouw verwijderd en zijn de voorzieningen voor een bouwaansluiting met elektriciteit en water gerealiseerd.

Op woensdagmiddag hebben we kennis gemaakt met de docent en drie afstudeerders van de HAS in Den Bosch, die een bedrijfsopdracht voor Bijzonder Brabants gaan uitvoeren. Zij gaan het nodige onderzoeken om de teelt van bijzondere Brabantse groenten dit voorjaar te starten en te begeleiden. Onder het genot van een kop koffie en appelgebak hebben we we met Peter van Schie uit DenBosch (docent), Christa Craenen uit Echt (studierichting Tuin- & Akkerbouw), Marcel Roefs uit Oirschot (studierichting Bedrijfskunde & Agribusiness) en Remco Wienen uit Posterholt (studierichting Bedrijfskunde & Agribusiness) de actuele situatie van Bijzonder Brabants besproken en de plannen. Alle vier mensen met ervaring in de akker en tuinbouw, die nu ingezet kan worden. De komende 20 weken zullen zij Bijzonder Brabants verder mee laten 'groeien'. Ik heb er zin in.

Het voorjaar is in aantocht en het land is deze week goed opgedroogd. De eerste grondbewerking is
uitgevoerd op boerderij de Breemortel.  In december hebben we het stro van de hooizolder gehaald en op het akkerland uitgereden. Deze week is het stro met de schijveneg met de grond vermengd. Zo kan de organische stof  verteren en beter opgenomen worden in de grond. Het begin is gemaakt om de grond klaar te maken voor de Bijzondere Brabantse groenten.

De buurt op de koffie

Vanaf 1 december zijn we regelmatig aan het werk op onze nieuwe boerderij aan de Breemortelweg. Daarnaast is het druk plannen maken voor de teelt van bijzondere groenten, inrichting van het landschap en de sloop en herbouw van de Brabantse langgevelboerderij. Op zaterdag hebben we de buurt op bezoek gehad.

In de uitnodiging hadden we al vermeld, dat we een langgevelboerderij willen terug bouwen. De boerderij wordt gebouwd in de stijl van de boerderij die rond 1880 op die plek is gebouwd door Judocus Crooijmans, die getrouwd was met Petronella van Bommel. Naast het oude schilderij van de vroegere boerderij hebben we de schets van de nieuwe boerderij laten zien.

De bestaande boerderij met de Franse kap hebben ze nog een keertje van binnen kunnen aanschouwen. Mooi was het hoe diverse mensen zich nog herinneren, dat ze vroeger mee stro op de zolder hadden gedaan. Het was een gigantisch grote zolder en de zolder was nooit leeg. Dat verklaard ook, dat we bij het leeg maken van de zolder nog schoven vonden met stro van meer dan 50 jaar oud.

Het concept landschapsplan hebben we ook laten zien, dat tot stand is gekomen met inbreng van van de Vorst bomen en het Brabants Landschap.  De naar verwachting wel 100 jaar oude lindebomen aan de kopse kant van de boerderij gaan we proberen te behouden. Daarvoor willen we de boerderij op een meter verder van de lindebomen af herbouwen, zodat de wortels niet beschadigd worden met de bouw. Daarnaast komt er een ouderwetse boomgaard met hoogstambomen naast de boerderij aan de weg. Daaronder kunnen de schippen en enkele dieren rond scharrelen. Om het hele perceel komt een mooie Brabantse heg met gevarieerde beplanting. In de heg en in de grond komt gaas om de groenten voor de konijnen te beschermen.

In het landschap willen we ook de Peelrandbreuk zichtbaar gaan maken met daarop een pad, dat de naam Peelrandbreukpad krijgt. De laatste weken heb ik veel informatie verzameld over de Peelrandbreuk. Zo heb ik in Gemert een lezing bijgewoond over het project Breuken Beleven in Gemert Bakel. Inmiddels heb ik ook met het waterschap contact over de mogelijkheid of zij mogelijk met peilbuizen kunnen helpen om de ligging exact te lokaliseren. De buren hebben allemaal ervaring met de Peelrandbreuk. Zo kon de ene makkelijk een zwembad realiseren zonder bronnering en de ander moest bij de bouw van de kelders voor de ligboxenstal vele bronneringspompen gebruiken. Dus tussen die twee buren ligt de Peelrandbreuk in ieder geval.

De buren hebben ook kennis kunnen maken met bijzondere Brabantse groenten. Zo kon ik de Gele Friese koolraap, aardpeer, zwarte rammenas, Belgische witte winterwortel  en de pastinaak laten zien. En van de pastinaak had ik een pastinaaktaartje gebakken wat geproefd kon worden. 

Het was fijn om de buurt te ontvangen en over onze plannen te vertellen. Ook de bereidheid om mee te denken en af en toe wat hand en spandiensten te verlenen is groot. Wij zullen ons best doen om om iets moois te realiseren aan de Breemortelweg, waar de buurt van mag genieten en hopelijk vele andere van kunnen gaan proeven.